• Informacje o SP116

          • Patron

          •  

            KOCHAJ PRAWDĘ

            I SŁOŃCE

            MIEJ SERCE PŁOMIENNE, GORĄCE
            PRZODUJ W NAUCE

            I CZYNIE
            A PAMIĘĆ O TOBIE NIE ZGINIE

            Aleksy Rżewski

             

             

            Aleksy Rżewski pierwszy prezydent wyzwolonej Łodzi w II Rzeczypospolitej w latach 1919 – 1923.

            Odznaczony:
            • Krzyżem Komandorskim orderu „Polonia Restituta”
            • Krzyżem Niepodległości z Mieczami,
            • Krzyżem Walecznych,
            • Krzyżem P O W,
            • Odznaką Nocy 7 – 8 listopada 1918 roku, za rozbrojenie  okupantów,
            • Krzyżem Legionowym,
            • Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918 – 1921 roku,
            • Odznaką Pułkową 28 p. p. Strzelców Kaniowskich,
            • Złotą Honorową Odznaką Komendancką P. W.,
            • Krzyżem Komandorskim „Korony Rumuńskiej
               
                Samouk znający kilka języków, m.in.: niemiecki, francuski. Studia prawnicze i ekonomiczne ukończył dopiero jako dorosły człowiek. Zasłużył się przede wszystkim tym, że wprowadził w mieście powszechny obowiązek nauczania dzieci i młodzieży, co było unikalne na terenie całej Polski. Historyk Mirosław Jaskulski napisał: „ Łódź była pierwszym miastem na ziemiach byłego Królestwa Polskiego, które realizowało obowiązek szkolny i szedł on znacznie dalej niż ustawodawstwo krajowe”. Za jego kadencji wybudowano pierwszą miejską szkołę przy ulicy Zagajnikowej (obecnie Kopcińskiego) i rozpoczęto budowę kolejnych. Wprowadzono również ubezpieczenia pracownicze i uruchomiono Kasę Chorych. Wybudowano dwa mosty nad rzeką Łódką i na Jasieniu. Zmniejszono bezrobocie zatrudniając ludzi do prac publicznych np. przy budowie linii kolejowej Łódź – Kutno i elektryfikacji miasta. Aleksy Rżewski był nierozłącznie związany z Łodzią, choć rodzina pochodziła ze wsi Srebrna w gminie Rszew powiatu łódzkiego. Posiadała kilkanaście mórg i młyn, ale za udział w powstaniu styczniowym Moskale skonfiskowali majątek.
                   Aleksy Rżewski urodził się 6 lipca 1885 roku w Łodzi  przy ulicy Mikołajewskiej (obecnie Sienkiewicza). Mając kilkanaście lat musiał podjąć pracę jako robotnik fabryczny w łódzkiej przędzalni. W tym czasie związał się z Ligą Narodową – tajną, niepodległościową organizacją. Jednak już w 1903 roku należał do PPS-u. Brał udział w pracach kółek samokształceniowych i kolportażu.  W 1904 roku wstąpił do organizacji bojowej Józefa Piłsudskiego i otrzymał pseudonim „Przebój” odzwierciedlający jego odwagę oraz zamiłowanie do ryzyka.
                   W 1905 roku został aresztowany pod wsią Cedrowice koło Łęczycy pod zarzutem podburzania chłopów przeciwko władzy rosyjskiej. Ze względu na czekający go proces zmienił nazwisko, ale działał dalej – jako desygnowany przez PPS sekretarz związków zawodowych robotników przemysłu włókienniczego na całe Królestwo Polskie, jednocześnie drukując w prasie konspiracyjnej PPS-u wiersze i artykuły o tematyce patriotycznej. Aresztowany, kolejny raz trafił do sieradzkiego więzienia, a 22. 02. 1908 roku został skazany i zesłany na Syberię, skąd – w krótkim czasie – uciekł w przebraniu kozaka. Powrócił do rodzinnego miasta, ale ciągłe prześladowania zmusiły go do wyjazdu do Francji. Tam działał w miejscowej Polonii: założył chóry, których uczestnicy zajmowali się nie tylko śpiewem, ale także uczestniczyli w kursach przyszłej walki zbrojnej o niepodległość oraz utworzył Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Wrócił do Łodzi w 1913 roku, kiedy została ogłoszona amnestia carska. Rozpoczął pracę jako tramwajarz na linii Łódź – Konstantynów. Po wybuchu I wojny światowej natychmiast rozpoczął werbunek do tajnej polskiej organizacji wojskowej powołanej przez Piłsudskiego.
                   W 1917 roku wybrano Rżewskiego do Rady Miejskiej. Jego publiczne wystąpienia oraz autorstwo tajnych ulotek, odezw i proklamacji przyczyniły się do aresztowania go przez władze niemieckie, ale wkrótce uciekł na teren byłego zaboru rosyjskiego znajdującego się wówczas pod okupacją austriacką.
                   W listopadzie 1918 roku Jędrzej Moraczewski – premier Rzeczypospolitej – mianował  Rżewskiego komisarzem rządowym Łodzi. Pod rządami Rżewskiego przygotowano pierwsze wybory do Rady Miejskiej i w lutym 1919 roku wybrano go na Prezydenta Miasta. W czasie swej prezydentury do 1923 roku wprowadził powszechne nauczanie, wybudował szereg nowych gmachów szkolnych, ustanowił bibliotekę publiczną, muzeum nauki i sztuki. Pod jego patronatem rozpoczęto regulację rzek, brukowanie i oświetlenie elektryczne ulic. Zorganizował Wydział Oświaty
            w magistracie, sprowadził z dawnego zaboru austriackiego wielu nauczycieli polskich. Po zakończeniu kadencji został naczelnikiem U. S. C., a w 1927 roku otrzymał nominację na Urząd Starosty Powiatowego. W latach 1928/29, kiedy to tworzyły się nowe Oddziały i Koła PCK, Rżewski pełnił funkcję Prezesa Odrębnego Zarządu Oddziału Łódzkiego.
                   To również autor szeregu książek i artykułów dotyczących historii walk o niepodległość. Pisał m.in. o roli policji państwowej w niepodległym państwie. Na jego cześć wydano księgę zbiorową pt. „W służbie idei”. Z chwilą wybuchu II wojny światowej uczestniczył w organizowaniu w Łodzi podziemnego wojska. Jego działalność sprawiła, że stał się jednym z wielu działaczy przeznaczonych do likwidacji i umieszczonych na liście sporządzonej przez gestapo. Aresztowano go, osadzono na Radogoszczu i rozstrzelano 22. 12. 1939 roku w lasach lućmierskich.
                   Pozostał w pamięci Polaków jako człowiek twardego charakteru, szaleńczej odwagi, nieugięty, idealny, cały czas oddany niepodległości Polski, wspaniały samorządowiec, który na stanowisku prezydenta Łodzi w najtrudniejszych latach, tuż po I wojnie światowej, przyczynił wiele dobra i uruchomił organ działań kontynuowanych później przez następnych prezydentów miasta. Przejawem pamięci o nim są honorowe obywatelstwa Tuszyna, Aleksandrowa, Rudy Pabianickiej oraz nadanie jego imienia ulicom i szkołom.
             
                   Nadając Szkole Podstawowej nr 116 imię Aleksego Rżewskiego,
            Rada Pedagogiczna i rodzice pragną przekazać młodemu pokoleniu wiedzę
            o historii naszego miasta i szkoły. Chcą również przybliżyć sylwetkę człowieka,
            który tworzył historię Łodzi i doskonale rozumiał ogromne znaczenie edukacji.